Tìm hiểu truyện Tấm Cám

Tìm hiểu truyện Tấm Cám

I/. Tìm hiểu chung :

1. Phân loại truyện cổ tích: 3loại
+ Cổ tích sinh hoạt
+ Cổ tích loài vật
+ Cổ tích thần kì ( chiếm số lượng nhiều nhất ) .

2. Đặc điểm truyện cổ tích thần kỳ: 
+ Có sự tham gia của các yếu tố thần kì .
+ Đối tượng : Con người nhỏ bé trong xã hội
+ Kết cấu phổ biến : Nhân vật chính trải qua hoạn nạn cuối cùng được hưởng hạnh phúc thoả nguyện mơ ước .
+ Nội dung : Thể hiện mâu thuẫn , xung đột trong gia đình , ngoài xã hội ; cuộc đấu tranh giữa thiện – ác , tốt – xấu ; đề cao cái thiện phê phán cái ác; thể hiện mơ ước thiện chiến thắng ác , xã hội công bằng hạnh phúc.
+ Kết thúc có hậu .

3. Truyện Tấm Cám
a Tóm tắt truyện:

Tấm là cô gái hiền lành , chăm chỉ , mẹ cha mất sớm , phải ở với mẹ con dì ghẻ . Tấm bị Cám , con gái của dì ghẻ lừa lấy hết giỏ tép . Bụt hiện lên cho Tấm cá bống làm bạn , nhưng mẹ con Cám cũng lừa ăn thịt mất Bống . Bụt giúp Tấm tìm và chôn xương bống . Ngày hội, mẹ con Cám bắt Tấm nhặt thóc gạo , không cho đi dự . Bụt hiện lên giúp và chỉ cho Tấm cách có quần áo đẹp đi dự hội . Tấm đánh rơi chiếc giày , vua nhặt được và nhờ đó cô được chọn làm hoàng hậu . Ngày giỗ cha , Tấm về trèo hái cau , bị dì ghẻ chặt cây ,Tấm ngã xuống ao chết đuối , biến thành chim vàng anh . Cám thế chân chị trong cung vua . Chim vàng anh quấn qu‎yt bên vua , bị Cám giết thịt , lông chim lại biến thành cây xoan đào che mát cho vua . Cám chặt xoan đào , dóng khung cửi , bị khung cửi mắng , liền đốt khung , vứt tro ven đường . Từ đống tro tàn , một cây thị mọc lên , thị chín , rơi vào bị của bà lão hàng nước . Ngày ngày , tấm chui ra từ quả thị , giúp bà hàng nước dọn dẹp nhà cửa và nấu cơm nước . Bà cụ xé vỏ thị , Tấm trở lại làm người sống cùng bà lão . Nhà vua đi qua , nghỉ chân tại hàng nước , nhận ra miếng trầu têm cánh phượng của Tấm . Tấm được đón trở lại cung làm hoàng hậu . Cám bị Tấm trừng trị , dì ghẻ cũng lăn ra chết theo con . Tấm sống hạnh phúc suốt đời .

b/.Bố cục 

- Mở truyện “Ngày xưa … việc nặng”: giới thiệu các nhân vật chính và hoàn cảnh truyện .
- Thân truyện: “Một hôm … về cung”: diễn biến câu chuyện .
+ Tấm ở với gì ghẻ và Cám đến khi trở thành hoàng hậu .
+ Tấm bị giết và hóa thân .
-Kết truyện : (còn lại) Tấm trả thù mẹ con Cám.

II. Phân tích:
1. Thân phận và con đường đến với hạnh phúc của Tấm:

a). Thân phận của Tấm:

- Mồ côi, bị mẹ ghẻ và cô em gái cùng cha hắt hủi, đày đọc, làm lụng suốt ngày.

-Bản chất của mâu thuẫn giữa Tấm và Cám:

+ Mâu thuẫn gia đình:
Tấm> <Cám (Chị em cùng cha khác mẹ)
Tấm> <dì ghẻ (Mẹ ghẻ con chồng)

==> Trong hai mâu thuẫn trên , mâu thuẫn Tấm- Cám là chủ yếu xuyên suốt toàn truyện , liên tục và ngày càng căng thẳng quyết liệt . Mâu thuẫn dì ghẻ con chồng chỉ đóng vai trò bổ sung , phụ trợ , không liên tục.

+ Mâu thuẫn xã hội: 
Tấm > < Mẹ con cám 
Thiện > < Ác 
Người bị áp bức> < Kẻ áp bức

==> Mâu thuẫn phát triển thành xung đột một mất một còn và dẫn đến thiện thắng ác , ác bị trừng trị đích đáng , thiện thỏa nguyện ước mơ .

b) . Con đường đến với hạnh phúc của Tấm:

* Tấm luôn bị mẹ con Cám đối xử độc ác:
- Đi bắt tép :
Tấm chăm chỉ bắt được giỏ tép đầy, bị Cám lười biếng lừa chị đổ tép sang giỏ mình => về nhận thưởng (yếm đỏ) .
- Đi chăn trâu :
Gạt Tấm đi chăn đồng xa, Cám giết cá bống (người bạn an ủi của Tấm) ăn thịt.

- Đi xem hội :
Mẹ con Cám trắng trợn trộn thóc với gạo bắt Tấm nhặt => dập tắt niềm vui được đi hội củaT.
Được Bụt giúp, Tấm được đi hội và trở thành vợ vua.
Mẹ con Cám căm tức, tìm mọi cách hãm hại T khi cô trở thành vợ vua.

- Tấm là người bất hạnh , ý thức được thân phận chỉ biết chịu đựng, yếu đuối thụ động , nhường nhịn và khóc .

- Mẹ con cám : độc ác , nhẫn tâm , nhỏ nhen , lừa dối và hãm hại Tấm. 

- Tấm luôn được sự trợ giúp của thần: Bụt xuất hiện an ủi, ban tặng vật thần kỳ:

+ Tấm mất yếm ->Bụt cho cá bống
+ Tấm mất cá bống -> Bụt chỉ cho hi vọng đổi đời
+ Tấm không được đi hội -> chim sẻ đến giúp
+Tấm bị chà đạp -> Bụt đưa Tấm trở thành vợ vua.

( Hình ảnh con bống , con gà , đàn chim sẻ , chiếc giày có ý nghĩa quan trọng . Đặc biệt hình ảnh chiếc giày đánh rơi là một trong những chi tiết , hình ảnh độc đáo bởi nó không chỉ là sự tưởng đẹp mà là còn cầu nối , cái cớ để so sánh với cám , dẫn đến Tấm gặp Vua , trở thành Hoàng hậu ,mở màn hoàng loạt tội ác của mẹ con Cám.)

- Ý nghĩa, vai trò của các thế lực thần linh: 

Bênh vực kẻ yếu, đem lại công bằng, dân chủ, hạnh phúc của những người lao động nghèo khổ trong XH.

Tấm đạt được hạnh phúc thể hiện triết lý dân gian : “ở hiền gặp lành”.

2. Cuộc đấu tranh quyết liệt giành lại hạnh phúc của Tấm:

-Mâu thuẫn giữa Tấm và mẹ con cám phát triển ngày một căng thẳng gay gắt, quyết liệt thành xung đột một mất một còn mang tầm cỡ xã hội.

- Mẹ con Cám : chặt gốc cau giết Tấm => đưa thế Cám vào thế chị vào làm hoàng hậu => giết chim vàng anh (hóa thân lần 1 của Tấm) vướt lông ra vườn => chặt cây xoan đào (hóa thân lần 2 của Tấm) =>đốt khung cửi (hóa thân lần 3 của Tấm)==>sợ hãi khi Tấm trở về==>muốn xinh đẹp như Tấm.


- Khi bị mẹ con Cám tiêu diệt đến cùng (giếtTấm), Tấm đã quyết liệt phản kháng.

(Tấm về lo dỗ bố => trèo cau => ngã chết=> hóa thành vàng anh=> hót mắng Cám=>bị giết =>hóa cây xoan đào => bị chặt đóng khung cửi=>khung cửi nguyền rủa tội cướp chồng của Cám => bị đốt => mọc thành cây thị=> có một quả vàng thơm => về ở với bà lão => từ quả thị bước ra thành cô Tấm xinh đẹp => trở lại làm hoàng hậu .)

- Bị giết, Tấm vùng lên giành hạnh phúc, cô hoá thân thành: vàng anh, cây xoan đào, khung cửi, cây thị(quả vàng thơm)

+ Bốn lần bị giết, bốn lần hóa thân của T chứng minh sức sống mãnh liệt không thể bị tiêu diệt. Cái thiện không chịu chết oan ức trong im lặng, vùng dậy huỷ diệt cái ác.

=> Cuộc đấu tranh gay gắt giữa cái Thiện và cái Ác.

=> Quan niệm thiện thắng ác và tinh thần lạc quan ,niềm tin vào chân lí, công bằng xã hội của người Việt xưa.

3. Ý nghĩa kết thúc truyện :

- Kết thúc truyện có hậu thể hiện triết lý : “ gieo gió gặp bão”, “ở hiền gặp lành”, “ở ác gặp dữ” và bài học cảnh báo : Đừng gây mâu thuẫn, thù oán.

- Con người phải tự mình bảo vệ hạnh phúc của mình, không tìm hạnh phúc ở cõi nào khác mà tìm hạnh phúc thực sự ngay ở cõi đời này.

- Hành động trả thù của Tấm là đích đáng vì mẹ con cám đã nhiều lần hại Tấm hòng tiêu diệt Tấm đến cùng, không cho Tấm con đường sống.Tấm phải trả thù thì mới có thể tồn tại.Mặt khác, mâu thuẫn của Tấm và mẹ con Cám không còn là mâu thuẫn gia đình mà là mâu thuẫn xã hội.Mâu thuẫn giữa thiện và ác, giữ a người bóc lột và người bị bóc lột.Tóm lại, Tấm trả thù là để đòi lại quyền sống , quyền làm người.

III.Tổng kết

- Đằng sau xung đột dì ghẻ con chồng, truyện cổ tích Tấm Cám phản ánh mâu thuẫn sâu sắc giữa cái Thiện và cái Aùc, giữa ndlđ và giai cấp bóc lột. Qua cách giải quyết xung đột, truyện nêu cao khát vọng, ước mơ được sống tự do, hạnh phúc, công bằng và tinh thần lạc quan của ndlđ về cuộc sống.

- Đặc sắc nghệ thuật của truyện thể hiện ở sự chuyển biến của của hình tượng nhân vật :từ yếu đuối thụ động đế kiên quyết đấu tranh giành lại sự sống, hạnh phúc cho mình

( Sưu tầm )